Artex Kunstenaar in de Klas – jaargang 1: aquarelleren

Kunstenaar in de klas 2014
Aquarelleren door Maurice Christo van Meijel

Het doel van dit project is de docent een nieuwe bouwsteen “beeldende vorming” aan te reiken. In de volgende drie jaren van het project “kunstenaar in de klas” worden door andere specialisten, andere technieken aangeboden. Zo zal in het tweede jaar (voorjaar 2015) waarschijnlijk fotografie aan de orde komen.
Uiteraard is het ontwikkelen van aquarelvaardigheden en de ontwikkeling van het verbeeldend vermogen uitgangspunt. Ook komt beeldbeschouwing en samenwerking aan de orde.
De thematische kapstok voor dit project is duurzaamheid, bewustmaking van natuur en energieproblematiek. Samen vormen we de maatschappij en hebben dus een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Docentenworkshops en lesinstructie

Maurice liet op maandag 13, woensdag 15 en vrijdag 17 januari de docenten kennismaken met de aquareltechniek. De docenten zaten zelf in de schoolbank en experimenteerde er op los.

In de entree van Artex hangen een tiental aquarellen waarin ik verschillende benaderingen en toepassingen van de aquareltechniek vergelijk. In deze video zie je de opbouw van een klassiek aquarel.

Vervolg

Na de introductie vangen de docenten aan met het programma en komt Maurice tot twee keer toe als gast in de klas.
week 1: docenten introduceren leerlingen met materiaal en techniek
week 2: Maurice komt als gast in de klas en vangt de opdracht aan
week 3: docenten werken met leerlingen verder aan de opdracht
week 4: Maurice is terug in de klas; in sommige gevallen om verder te werken aan de opdracht, in de meeste gevallen om de eindpresentatie te begeleiden

Hieronder algemene informatie, tips, oefeningen en de aquarellessen. De verschillende onderdelen zijn als PDF’s van deze site te halen, maar worden ook via de ICC-ers naar de scholen gemaild.
Het programma en deze pagina zullen overigens gedurende dit project voortdurend worden bijgewerkt en verbeterd.

Voorbereiding in de klas

Start op tijd met het verzamelen van jampotjes. Er zijn er per leerling 2 nodig; verzamel er dus 2 keer zoveel als dat er leerlingen in je grootste groep zitten.
Houd een doek en rollen wc-papier keukenrol bij de hand.
Ook is het nodig enkele föhns paraat te hebben.
Daarnaast is een briefopener handig – je haalt daarmee heel makkelijk het bovenste vel er af.

Elke leerling heeft twee potjes met water (1 om te spoelen en 1 om te mengen) 1 palet, een aquareldoos met 12 kleurennapjes en een aquarelblok. Er wordt met twee verschillende penselen geschilderd.

Klik hier voor PDF-Aquarelvoorbereiding.

Aquarelleren: basisprincipes en kennismaking

Met een nat penseel week je de verf los van het napje en brengt die over naar het palet.
Als je opnieuw verf wilt nemen dan eerst het penseel schoonspoelen. Op die manier blijft de aquareldoos schoon.

Hoe meer verf je gebruikt, hoe donkerder de tint wordt.
Gebruik alleen wit als je een kleur zachter wilt maken, bleker, romiger.

We onderscheiden twee basistechnieken:
Nat in nat
Nat op droog

De aquarel wordt opgebouwd van lichte naar donkere kleuren, van lichte naar donkere tinten.
Je kunt namelijk geen lichte kleuren gebruiken over donkere tinten.
Delen die wit moeten blijven wordt niet geschilderd.

Eerste kennismaking

Laat de leerling oefenen met het penseel en met de techniek.
Dat kan door bijvoorbeeld een regenboog te schilderen of een kleurencirkel te maken.
Spelenderwijs komen verschillende aspecten aan bod: motoriek en (onbedoelde) kleurmenging. Je kunt de aquarelproeven heel goed gebruiken: snijd of knip er cirkels uit en gebruik ze bijvoorbeeld als kerstdecoratie of in een paastak.

Een kleurencirkel is een meer wetenschappelijke benadering van de eerste speelopdracht. Het vergt meer planning en precisie. Deze opdracht is dus wellicht geschikter voor groepen 7 en 8. Er zijn veel variaties op de klassieke kleurencirkel.

Een andere mooie introductieopdracht is nat-in-nat cirkels.
Leerlingen tekenen eerst een cirkel die ze met water nat maken.
Door er een kleurdruppel in te laten vallen, gaat de kleur vloeien.

Er kan ook geëxperimenteerd worden met nat op droog. Door tussentijds te föhnen of droog te deppen.
Een vel cirkels kan daarna gebruikte worden om uit te snijden en als decoratie te gebruiken (paasei, kerstbal of cadeaulabel). Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een kartel-of effectschaar en een perforator.